Regel 5: Laat u niet gek maken
het verhoor
De eerste 24 uur van een ondervraging zijn het belangrijkste. U bent gearresteerd, weg van huis, veelal geen telefonisch contact en de opsporingsambtenaren willen zo snel mogelijk de ‘waarheid’ achterhalen”. De opsporingsambtenaren zijn bij het verhoor gehouden aan strikte (wettelijke) voorwaarden. Niet alles is namelijk toegestaan.
Een verdachte mag bijvoorbeeld niet fysiek of psychisch gedwongen worden een verklaring af te geven, maar wat is dan gedwongen en wat is geoorloofd en wat is niet geoorloofd. Het meest bekende voorbeeld van ongeoorloofde verhoormethoden was de zogenaamde Zaanse verhoormethode waarbij de verdachte langdurig en intensief met uiteenlopende verhoortechnieken werd geconfronteerd. Hierbij moest de verdachte toestaan dat foto’s van het slachtoffer, het misdrijf en zijn eigen kinderen in dezelfde kamer werden opgehangen. De Hoge Raad heeft deze verhoormethode in strijd geacht met de behoorlijke procesorde.
U kunt durende 6 uren worden vastgehouden, waarbij de uren tussen 00.00 en 09.00 uur niet worden meegeteld. Bij een aanhouding om 23.00 uur kunt u dus tot 14.00 uur de volgende dag worden vastgehouden.
Ondanks de beperkingen die aan verhoren zijn gesteld zal mede afhankelijk van de ernst van het vergrijp op u psychologische druk worden uitgeoefend. De bedoeling van de opsporingsambtenaren is immers om ten koste van alles de “waarheid boven tafel” te krijgen. Zij willen dat u gaat praten zodat het proces-verbaal kan worden doorgestuurd naar het Openbaar Ministerie.
Interviewtechnieken
Wees daarom erop voorbereid dat alle bekende trucs die militairen bij het ondervragen vankrijgsgevangenen doen op u zullen worden toegepast:
– dan weer lief en vriendelijk
– dan weer hard en gemeen
– dan weer formeel, dan weer informeel.
De opsporingsambtenaren zullen afhankelijk van de situatie inspelen op uw gemoedstoestand en alles uit de kast halen om de bewijslast rond te krijgen. Vermoeidheid door het verhoor kan ook een rol gaan spelen, zodat u eerder geneigd bent om het dan maar te vertellen om er zoals velen zeggen: ‘er eindelijk van af te zijn”. Indien er meerdere verdachten zijn dan zullen de opsporingsambtenaren eerst bezien welke persoon het gemakkelijkst “doorslaat”. Zij zullen dan met die informatie de anderen proberen te ‘bewerken’.
Zo kunt u het volgende gesprek verwachten. Let wel kan want de mogelijkheden van opsporingsambtenaren zijn onuitputtelijk:
- “Werkt u nu gewoon mee aan het onderzoek dan kunt u daarna gewoon weer naar huis”
- “Heeft u kinderen?” “Wat zullen de buren denken als ineens een politieauto voor de deur staat?”
- “Zou u het leuk vinden als uw huis helemaal overhoop wordt gehaald?”
- “U kunt wel zwijgen, maar we komen er toch wel achter, dus houdt u nu de eer aan uzelf door te bekennen”.
- “Wat gaan we tegen uw baas zeggen?”
- “De anderen hebben al bekend, dus wat doet u nu zo moeilijk”.
- “U kunt het gewoon vertellen, daar is niets fouts aan”; “Laat uw geweten meespelen en maak nu eindelijk schoon schip”
- ‘Ik begrijp heel goed dat u zoiets heeft gedaan. Als ik u in uw schoenen had gestaan had ik wie weet hetzelfde gedaan”.
- “Maak het niet erger dan het al is”.
In mijn praktijk werd een militair en zijn vrouw vastgehouden in verband met bezit van xtc. De drugs waren gevonden in de tas van de vrouw. De druk werd opgevoerd door tegen de militair aan te geven: “Als u niet bekend moeten wij uw vrouw veel langer in de cel vasthouden”. De militair werd daarmee onder druk gezet en bekende waarna de vrouw werd vrijgelaten.