Hennis en Middendorp vertrokken. En nu?
De Onderzoeksraad voor de Veiligheid, de Inspecteur-Generaal der Krijgsmacht, de Algemene Rekenkamer, de militaire vakbonden. Al deze organisaties maakten in hun rapporten duidelijk dat er echt iets aan de hand was met de defensieorganisatie.
Ook het defensiepersoneel vond dat het zo niet langer kon gaan. De vrijwillige uitstroom, de vacatures bij essentiële functies, de aangifte van vijf commando’s tegen de top van Defensie zijn allemaal tekenen van de teloorgang van een fantastisch bedrijf.
Triest blijft dat er diverse ongevalllen met dodelijke afloop hebben plaatsgevonden. Steeds weer gaf de minister aan dat alles erop gericht was om herhaling te voorkomen.

Ten aanzien van het recent zeer tragische incident in Mali schreef de minister op 29 september 2017 aan de Tweede Kamer: Alles is erop gericht om herhaling te voorkomen. Volledige openheid van zaken acht ik van groots belang, voor de nabestaanden in het bijzonder.
In de zaak van het schiethuis in Ossendrecht waar een commando om het leven kwam schreef Hennis op 22 juni 2017 aan de Tweede Kamer: Alles is erop gericht om de feiten boven tafel te krijgen, herhaling te voorkomen en de nabestaanden volledige openheid van zaken te bieden. (TK 34 550 X, nr. 99).
In de zaak van Boy van Geffen die op 8 juni 2011 tijdens een gevechtsbereidheidsparcours buiten bewustzijn raakte en is overleden schreef de minister op 24 april 2014 aan de Tweede Kamer :”Ik kan wel verzekeren dat Defensie maatregelen heeft getroffen om herhaling te voorkomen” (TK 33 750 X, nr. 52).
En als je dan schoonmaak moet houden dan moet je bovenaan de trap beginnen.
De rode kaart van de bonden
Op 14 maart 2017 stonden de bonden om 11.59 uur samen met ongeveer 60 defensiemedewerkers bij Plein 4 in Den Haag voor de ingang van het Ministerie van Defensie. Bedoeling was om de minister de rode kaart te geven. Ondanks haar toezegging om deze rode kaart in ontvangst te nemen, was Minister Hennis niet aanwezig om dit persoonlijk te doen. Daarmee liet zij het defensiepersoneel die dag opnieuw in de kou staan.

Aftreden of optreden
Op 3 oktober 2017 heeft de minister na een stevig debat de eer aan zichzelf gehouden en nogmaals (‘ze was immers al demissionair’) aan de Koning gevraagd om haar met onmiddellijke ingang te ontslaan als minister van Defensie.
Ook de Commandant der Strijdkrachten, Tom Middendorp, heeft zijn functie neergelegd. Bij topofficieren gebeurt zoiets niet vaak. In augustus 1994 legde generaal Arie van der Vlis zijn functie als Chef Defensiestaf (nu CDS) neer, omdat hij zich niet kon vinden in het nieuwe regeerakkoord van het nieuwe Kabinet-Kok I (Paars I).

Naar mijn mening had generaal Middendorp al veel eerder een statement moeten maken. Niet om de militairen en burgers van Defensie in de steek te laten, maar meer als een wake-up call richting de politiek. In een interview met het dagblad Trouw (9 februari 2017) zei Middendorp:
De politiek bepaalt de financiële kaders waar ik mee werk. De krijgsmacht heeft de afgelopen jaren wel kleerscheuren opgelopen. De inzetbaarheid van eenheden is laag omdat we te weinig munitie en reserveonderdelen hebben. Veel voertuigen kunnen niet rijden. Daar zijn we door het ijs gezakt. Ik ben blij dat het kabinet geld uittrekt om daar wat aan te doen, maar het is niet genoeg om de krijgsmacht ook inzetbaar te houden. Militairen zijn bereid hun leven te wagen, maar ze willen wel met de goede middelen op pad gaan.”
Zijn opvolger luitenant-admiraal Rob Bauer kan nu echt invulling geven aan de elementen van de Gedragscode Defensie t.w.
- Ik maak deel uit van een professionele organisatie.
- Ik ben lid van een team met een gemeenschappelijke taak.
- Ik ben mij bewust van mijn verantwoordelijkheid.
- Ik zorg voor een veilige werkomgeving.
Op dit moment neemt minister Dijkhoff de functie van minister van Defensie waar, maar binnen 2 weken is de nieuwe minister van Defensie bekend.
Nieuwe minister van Defensie?
Kanshebber voor die functie is iemand van het CDA. De naam van Raymond Knops gonst door de wandelgangen. Raymond Knops is beroepsofficier geweest bij de Koninklijke Luchtmacht.
Op 28 juni 2017 zei hij in het Algemeen Overleg van de minister met de Vaste Kamercommissie voor Defensie over het AOW-gat het volgende:
De Minister compenseert het AOW-gat maar gedeeltelijk en dan ook nog door een greep uit het arbeidsvoorwaardenbudget te doen, waar de bonden natuurlijk boos over zijn.
Ik heb al eerder aangegeven dat ik dat wel begrijp. De regeling mag dan volgens de rechter in stand blijven, maar blijft onbevredigend.
Onze fractie blijft dan ook voorstander van volledige compensatie. De Minister laat bovendien de actief dienenden opdraaien voor de compensatie en beperkt daarmee de ruimte voor verbetering van de arbeidsvoorwaarden. Die ruimte is onder dit kabinet al beperkt.
Klopt het dat de Minister vorig jaar geld overhield op de P-exploitatie (personeel) en dat heeft ingezet voor materieel? Als dat zo is, waarom heeft ze dat dan niet aan het personeel ten goede laten komen?

Over de arbeidsvoorwaarden zei Raymond Knops het volgende
We hebben veel woorden, ook van waardering, gehoord, maar in de Voorjaarsnota heeft het demissionaire kabinet een kans gemist. Op de vraag of de Minister bereid is een beroep te doen op de Minister van Financiën voor geld voor verbetering van de arbeidsvoorwaarden, luidt het antwoord: «Het referentiemodel bepaalt de financiële ruimte die overheidssectoren, waaronder Defensie, voor de arbeidsvoorwaarden beschikbaar hebben.»
Dat is natuurlijk een heel bureaucratisch antwoord.
Met zo’n houding schiet het personeel weinig op. Ik heb dit gisteren ook aan de orde gesteld. Vicepremier Asscher, een PvdA-minister, roert zich wel, ligt op ramkoers met het kabinet en pleit ervoor om de lerarensalarissen te verhogen. De Minister van Financiën, ook van de PvdA, roept openlijk op tot loonstijgingen. Als het echter om Defensie gaat, geeft het kabinet niet thuis.
Hoe denkt de Minister dat dit overkomt bij haar personeel?
Als we het hebben over vertrouwen betekent dit boter bij de vis op het moment dat daar mogelijkheden voor zijn. Ook dit demissionaire kabinet had de mogelijkheid om afspraken te maken. Hoe kan Defensie in deze situatie, waarin er geen perspectief is en sprake is van een deadlock tussen werkgever Defensie en de bonden, een perspectief schetsen voor de mensen in de organisatie waardoor mensen actief blijven voor Defensie?
Ik maak me grote zorgen over de uitstroom en roep de Minister op om met concrete voorstellen te komen voor de manier waarop zij het vertrouwen gaat herstellen. Ik ben benieuwd hoe zij dit zelf ziet.
Los van de persoon Raymond Knops heeft ook het CDA steeds weer aangegeven dat er extra geld bij Defensie moet komen. Het is te hopen dat dit ook naar het personeel (actief en postactief) gaat want dit personeel is de motor van de organisatie.